معرفی سی و سه پل

سی‌وسه‌ پل به‌عنوان یکی از مشهورترین جاهای دیدنی اصفهان شناخته می‌شود؛ به‌طوری که بسیاری از ما این شهر زیبا را با آن می‌شناسیم. اگرچه امروز با خشک شدن آب زاینده‌رود، سی‌ و سه‌ پل نیز دیگر حال و هوای گذشته را ندارد؛ ولی این پل همچنان به‌عنوان یکی از نمادهای شهر اصفهان شناخته می‌شود. این پل در طول تاریخ با نام‌های مختلفی خوانده‌ شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به پل شاه‌عباسی، پل الله‌وردی خان، پل جلفا، پل چهل چشمه و پل سی‌وسه چشمه اشاره کرد.

سی و سه پل ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و منعکس شدن تصویر پل در آب زیبایی آن را دوچندان می‌کند.

سی و سه پل علاوه بر زیبایی مسحور کننده‌اش، به‌عنوان طولانی‌ترین پل روی زاینده‌رود شناخته می‌شود. این اثر در تاریخ ۱۵ دی سال ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۱۱۰ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.

سی و سه پل کجاست؟

سی و سه پل در ابتدای جنوبی خیابان چهارباغ بالا از یک سو و ابتدای شمالی خیابان چهارباغ عباسی (میدان انقلاب) در دیگر سو واقع شده است. برای دسترسی می‌توانید از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید. ایستگاه متروی سی و سه پل در فاصله چند قدمی پل واقع شده است. همچنین ایستگاه اتوبوس میدان انقلاب در دیگر جانب پل قرار دارد. برای استفاده از خودروی شخصی، ترافیک منطقه را در ساعات شلوغی در نظر داشته باشید.

تاریخچه سی و سه پل

پل سی و سه پل یا پل الله‌وردی خان با قدمتی که به دوران حکومت شاه عباس اول صفوی بازمی‌گردد، با نظارت و هزینه‌ سردار معروف صفوی، الله‌وردی خان، روی زاینده‌رود ساخته شد. ساخت بنای سی و سه پل در سال ۱۰۰۸ هجری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس اول مطرح شد و در سال ۱۰۱۱، الله‌وردی خان اوندیلادزه گرجی مامور اتمام آن شد. معمار سی‌ و سه‌ پل نیز استاد حسین بنا اصفهانی بود که پسر او شاهکارهایی نظیر مسجد شیخ لطف‌الله را ساخته است.

شاعر زمان شاه عباس به نام شیخ علی‌نقی کمره‌ای هم در یکی از اشعار خود زمان ساخت پل را ۱۰۰۵ هجری عنوان کرده است.

در دوران حکومت شاه‌عباس، پلان اصلی شهر اصفهان، چهارباغ بود که از دو محور عمود به هم‌شکل می‌گرفت. سی‌ و سه‌ پل در امتداد یکی از این محورهای اصلی قرار داشت تا چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا، باغ هزارجریب، عباس‌آباد و محله جلفا متصل کند. این پل در آن دوران ۴۰ دهانه داشت و به‌مرور زمان با کشت درختان و انحراف آب بعضی از دهانه‌ها متروک شد. در سال ۱۳۳۰ مصطفی خان مستوفی «شهردار اصفهان»، زمین‌های اطراف پل را آزاد کرد و بعد از باز کردن مجرای عبور آب، دیواری سنگی در سمت شمال پل ساخت که هنوز هم بقایای آن دیده می‌شود.

مراسم‌های تاریخی در سی و سه پل

سی و سه پل در طول تاریخ محلی برای اجتماع شاعران، بزرگان، رجال و سایر مردم و همچنین برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های گوناگون بوده است که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

جشن آب پاشان یا آب ریزان: ریختن آب و گلاب روی یک‌دیگر در ۱۳ تیرماه
مراسم خاج شویان: مراسمی مخصوص ارامنه اصفهان در دوران صفویه
جشن نوروزی: هفت روز جشن نوروزی در عصر صفوی همراه با چراغانی و گل‌ریزان

معماری سی و سه پل

سی و سه پل چیزی در حدود ۳۰۰ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد. برای ساخت این پل از مصالحی مانند سنگ، آجر، ملات ساروج و گچ استفاده‌ کرده‌اند. بر اساس نظر کارشناسان زمین‌شناسی و میراث فرهنگی، پایه و فونداسیون این پل به‌گونه‌ای ساخته‌ شده است که رطوبت، دوام و استحکام آن را افزایش می‌دهد و به همین دلیل در درازمدت آب به آن آسیبی نزده است.

چرا ۳۳ پل؟

نظریه‌های زیادی در رابطه با عدد ۳۳ وجود دارد که یکی از آن‌ها به ارتباط میان تبار گرجی الله‌وردی خان و الفبای ۳۳ حرفی گرجی اشاره دارد. عده‌ای این نظریه را کاملا رد کرده‌اند، چون سی‌ و سه‌ پل ابتدا ۴۰ دهانه داشت.

برخی دیگر از کارشناسان بر این باور هستند که عدد ۳۳ مربوط به آناهیتا، الهه آب است و این پل در واقع نمادی از آناهیتا، الهه آب بوده است.

بهترین زمان بازدید از سی و سه پل

سی و سه پل بدون زاینده رود لطف سابق را ندارد؛ بنابراین بهترین زمان برای بازدید از سی و سه پل اوقاتی است که زاینده رود پرآب است و به شکوه همیشگی خود بازگشته است. در ساعات روشنایی روز امکان دیدن جزئیات بیشتری وجود دارد و شب‌های سی و سه پل با نورپردازی صفایی دیگر دارد. با این همه اگر قصد عکاسی دارید، در روز عکس‌هایی متنوع‌تر و کیفیت بهتر می‌توانید تهیه کنید.

تاریخچه‌ شهر تاریخی هگمتانه

با توجه به آثار به جای‌مانده از ایران کهن، به نظر می‌رسد شهر هگمتانه توسط اقوام آریایی ماد در قرن ۱۷ قبل از میلاد تاسیس شده و به عنوان پایتخت اولین امپراتوران و پادشاهان ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است. همانگونه که پیش‌تر بیان شد، حدود ۱۰ هکتار از وسعت شهر باستانی هگمتانه، در تملک شخصی قرار داشت که خوشبختانه در سال‌های ۱۳۴۷ و ۱۳۴۸ هجری شمسی پروژه‌ی خریداری و دراختیار گرفتن این اراضی شروع و مجددا به بخش هگمتانه‌ی ایران کهن، بازگردانده شد. همچنین کاوش‌ها و بررسی‌های صورت گرفته در این مکان مهم و ارزشمند تاریخی نیز از سال‌ ۱۳۶۲ آغاز شده و طبق اظهار نظر مسئولان امر، این عملیات تا به امروز ادامه دارد. گفته می‌شود با چندین مورد کاوش و تحقیقاتی که توسط مسئولان و باستان‌شناسان خبره و متعهد در این مجموعه‌ی عظیم صورت پذیرفته است، این شهر باستانی و وسیع کشف شده است. نظرات متعددی در مورد این شهر تاریخی و ارزشمند ایران کهن، از سوی باستان‌شناسان، شرق‌شناسان غربی و معماران و ایران‌شناسان داخلی و خارجی وجود دارد که هر کدام در نوع خود شنیدنی و قابل توجه خواهد بود. براساس نقل قول‌های تاریخی و بررسی‌های ابتدایی صورت گرفته توسط کارشناسان تاریخی و باستان‌شناسان بر این مکان، هگمتانه، مکانی باستانی و متشکل از کاخ‌ها، عمارات و آثار برجای‌مانده‌ از حکومت مادها و هخامنشیان در نظر گرفته شد. طبق موقعیت مکانی و استراتژیک شهر تاریخی هگمتانه، برخی از باستان‌شناسان احتمال می‌دهند که این شهرتاریخی حدودا هزار سال پیش از میلاد مسیح مورد اشغال قرار گرفته است.

البته شواهد تاریخی معتبری در اثبات این احتمال وجود ندارد. هردوت (نخستین تاریخ‌نگار یونانی زبان در ۴۲۵-۴۸۵ پیش از میلاد مسیح (ع) زندگی کرده و آثارش تا امروز موجود است. وی به پدر تاریخ نیز مشهور است) معتقد است که مادها هشتصدسال پیش از میلاد حضرت مسیح (ع) این مکان را به عنوان پایخت خود از جانت دیاکو انتخاب کرده و مورد استفاده قرار دادند. طبق توصیفات وی، طراحان و سازندگان این شهر تاریخی، مجموعه‌ی شاهانه را که شامل قصر، خزانه‌داری و اقامت‌گاه نظامی است، روی تپه‌ای ساخته و با ایجاد هفت دیوار متحدالمرکزی که هردیوار بخش درونی آن از دیوار بخش بیرونی، مرتفع‌تر در نظرگرفته شده است، مجموعه‌ی ذکر شده را احداث کردند. برخی دیگر از کارشناسان و باستان‌شناسان معتقدند که ایجاد شهر هگمتانه به دستور جمشید پادشاه یا سمیرامیس افسانه‌ای صورت پذیرفته است. برخی دیگر از کارشناسان دستور ساخت و احداث این شهر باشکوه را از سوی سومین پادشاه سلسله‌ی ماد، فرورتیش می‌دانند. طبق اطلاعات موجود در دانشنامه‌ی ایرانیکا، سلسله‌ی ماد، ۷۰۸ سال قبل از میلاد مسیح توسط دیاکو تاسیس و هگمتانه نیز به عنوان مرکز یا پایتخت آن انتخاب شد. از نکات جالب و قابل توجهی که می‌توان در مورد شهر هگمتانه بیان کرد، نام این شهر است که در سنگ‌نوشته‌ای برجای‌مانده از بیستون (این سنگ‌نوشته متعلق به داریوش اول معرفی شده است)، به هَمگمَتانَ به زبان فارسی باستان، آک-مَ-دَ-نَ به زبان ایلامی و آ-گَ-مَ-تَ-نُ به زبان اکدی، حک شده است. در زبان‌های دیگر نیز برای شهر باستانی همدان نام‌هایی مختلف برگزیده شده است که می‌توان به اِکباتانا، اِگباتانا در زبان یونانی، اکباتانا، اکباتانیس پارتیوروم در زبان لاتین، آحمِتَ در زبان آرامی، آحمَتَن، هَمَتَن، اِکبَتَن در زبان ارمنی و هَمَدان در زبان فارسی میانه اشاره کرد. مفسران براین عقیده‌اند که این واژه به معنای محل گرد آمدن است که از کلمه‌ی هَنگمَتَ بدست آمده است.

باتوجه به معنای آن، احتمال گردهم‌آیی گروهی مردم، آن هم پیش از تشکیل سلسله‌ی ماد دور از تصور نخواهد بود. هردوت نیز به این تجمع که مادها برای انتخاب دیاکو به عنوان پادشاه صورت دادند، اشاره کرده ولی صحبتی از محل دقیق این اجتماع، به میان نمی‌آورد. طبق بررسی‌های تاریخی و باستان‌شناسی، یکی بودن هگمتانه با همدان تایید و قطعی است. اما متاسفانه به دلیل کمبود آثار باقی‌مانده‌ای که از دوران قبل از اسلام در دست است، بازدیدکنندگان اروپایی، مناطقی مانند تخت سلیمان، شوش و کنگاور را برای هگمتانه درنظر می‌گیرند. جالب است بدانید که در سکه‌های کشف شده از زمان حکومت ساسانیان، اهمتان به عنوان محل ضرب معرفی شده و اولین متونی که در آن نام مادها و مناطق مربوط به آن‌ها ذکر شده است، تقویم ۲۴ شارل مانزر سوم (۸۳۶ پیش از میلاد و سارگن دوم (امپراتور آشور و بنیانگذار سلسله‌ی سارگون،۷۱۵ سال قبل از میلاد مسیح است. در این متون از قوم و سرزمین‌شان به نام مادای یا آمادای نوشته‌هایی ثبت شده و برجای مانده است. تاریخ‌نگاران بسیاری نیز در مورد قدمت و علت ساخت شهر هگمتانه نظرات و عقاید خود را بیان کرده‌اند.

همانگونه که در بخش‌های پیشین بیان شد، در مورد قدمت و علت دقیق ساخت هگمتانه، نظرات و بیانات متعددی وجود دارد. ولی آنچه در نظر تمامی مورخان، تاریخ‌شناسان، معماران و باستان‌شناسان یکسان و همانند جلوه می‌کند، معماری و هنر اعمال شده‌ی طراحان و سازندگان این مجموعه‌ی عظیم و باشکوه ایران کهن است. به نظر می‌رسد این شهر زیبا و تاریخی، به صورت قصری وسیع، زیبا و با استحکام بسیار طراحی و در زمینی به وسعت بیش از ۴۰ هکتار ساخته شده است. معماران این اثر تاریخی، آن‌ را به صورت هفت قلعه‌ی متصل و تودرتو طراحی و احداث کردند. به نظر می‌رسد ساختمان‌های مسکونی مردم در مجاورت و نزدیکی این قلعه‌ها قرار گرفته‌ است. این قلعه‌های متصل به هم هر کدام طبق کاربری خاص و ویژه‌ای احداث شده که می‌توان به قلعه‌ی هفتم یا آخرین قلعه‌ی درونی که سازندگان آن‌ را به عنوان کاخ پادشاه بنا کردند، اشاره کرد. البته مورخان، علت ساخت و احداث خانه‌های مردم در کنار قلعه‌ی هفتم را، درخواست دیاکو مبنی بر نقل مکان قوم ماد از محل سکونت خود به مجاورت کاخ شاهی بیان کردند. از دیگر مورخان یونانی نوشته‌ای برجای مانده‌است که به نظر می‌رسد در توصیف معماری این شهر کهن کمی از صنعت اغراق استفاده کرده است. وی به چوب‌های استفاده شده در ساخت کاخ اشاره کرده یا قصر شاهی را پوشیده از طلا و نقره بیان می‌کند. همچنین از کنده‌کاری‌ها و تزئینات زیبا و فراوانی که بر درها، رواق‌ها و ستون‌های این بخش از مجموعه‌ی هگمتانه صورت گرفته، با زبان تمجید سخن به میان آورده است. او معتقد است که نمی‌توان بخش یا دیواری از قصر پادشاه را بدون تزئین و ستون‌های فاقد طلا و جواهر یافت. به گفته‌ی این مورخ یونانی، تمامی کاشی‌کاری‌هایی که ازاره‌ها و دیواره‌های داخل قصر را تزئین و طراحی کرده‌اند، از آب نقره مستور شده و تمامی چوب‌های به کار رفته نیز از چوب درختان کاج و سرو استفاده شده است.

کاوش‌ها و حفاری‌های صورت گرفته بر این مجموعه‌ی عظیم و تحسین‌برانگیز ایران کهن، پرده از بقایای شبکه‌ی آب‌رسانی کاملا پیشرفته و منظمی برداشته است. طراحان آن را به گونه‌ای احداث کرده‌اند که در فاصله‌ی بین کانال‌های آب‌، راه‌های عبوری با عرضی بالغ بر ۳ متر و نیم ایجاد کرده‌اند. همچنین در کف این راه‌های عبور از آجرهای مربعی شکل و کاملا یکسان به عنوان پوشش استفاده شده است. کارشناسان معماری و باستان‌شناسان، طی پروژه‌ی حفاری و کاوش بر این مجموعه، اطلاعات دیگری در مورد معماری هگمتانه به دست آوردند. طبق گزارشات ایشان به نظر می‌رسد واحدهای ساختمانی متشکل از حیاط مرکزی، اتاق‌ها و انبارها به صورت قرینه‌ در اطراف ساخته شده‌اند که در فاصله‌ی ۳۵ متری بین معابر قرار گرفته‌اند. نقشه‌ی این واحدهای مسکونی به گونه‌ای است که از فضای تقریبی ۵.۱۷ * ۵.۱۷ متر برای احداث آن‌ها استفاده شده است. راه‌های عبور از عرضی برابر با ۳.۵ متر برخوردار بوده که پی‌بندی آن به صورت آجر در قسمت عظیمی از تپه ادامه یافته و از سمت شمال شرقی به جنوب غربی جهت‌دهی شده‌اند. با ادامه‌ی حفاری‌های صورت گرفته بر تپه‌ی هگمتانه که وسعتی بالغ بر ۱۴۰۰۰ مترمربع را دربر می‌گیرد، حصاری طولانی به بلندای ۹ متر و همچنین دو برج بزرگ و کم‌نظیر و بخش‌هایی از حصار وسیع شهر که از قطری برابر با ۹ متر و ارتفاعی برابر با ۸ متر برخوردار است، کشف شده است. به نظر می‌رسد این حصار از برج‌هایی بزرگ و عظیم بوده که در فاصله‌هایی معین ساخته شده‌اند. جالب است بدانید هگمتانه‌ی قدیم در این حصار قرار داشته است. آثاری متعدد و حیرت‌انگیز نیز در عملیات حفاری و کاوش‌های کارشناسان داخلی و خارجی کشف و ضبط شده که قدمت اکثر آن‌ها را به دوران هخامنشیان و پیش‌تر نسبت می‌دهند.

دهکده فرهنگی ورزشی توریستی گنجنامه از جاهای دیدنی همدان است و در پنج کیلومتری شهر همدان، در میدان گنجنامه و در مجاورت کتیبه‌های کهن و آبشار گنجنامه قرار دارد. این دهکده در سال ۱۳۷۹ در دامنه شمالی کوه‌های الوند منطقه نمونه گردشگری را ایجاد کرده است. این تفرجگاه مجوزهای لازم از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سازمان تربیت بدنی و پروانه‌های ساختمانی کامل جهت ساخت حدود ۱۸۰۰۰ متر زیربنای مسقف را کسب کرده است. این تفرجگاه از قسمت‌های باستانی و گردشگری تشکیل شده است.

مجموعه گنجنامه یکی از قوی‌ترین قطب‌های گردشگری ایران و خاورمیانه بوده و عضوی از سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) شده است. دست‌یابی پروژه کارآفرین برتر در سال ۱۳۹۱ و تقدیر و تشکر از سوی مسئولین و مقامات کشوری از افتخارات این مجموعه است.

دره زیبای الوند و جلوه‌های دلربای دشت میشان سبب جذب گردشگران به سوی خود شده است. دهکده گنجنامه با ظرفیت ۵۰۰۰ نفر، همه امکاناتی را که برای یک گردشگر مورد نیاز است، مانند امکانات تفریحی، ورزشی، اقامتی و حتی آموزشی را دارا است. این دهکده با امکاناتی ویژه مانند سکوی پرش بانجی‌ جامپینگ، کابل پرواز تیرول، دیواره سنگ‌نوردی، پیست تریال، تعادل هوایی (رنجر)، سالن بولینگ، پینت بال، غار آکواریوم، پیست سورتمه‌سواری به‌همراه خدمات ویژه تفریحی شامل خط تله‌کابین رفت و برگشت، کافی‌شاپ و رستوران‌های متنوع، شهربازی سرپوشیده، باغ گیاهان و پارکینگ‌های روباز و سرپوشیده آماده پذیرایی از گردشگران خود است.

سنگ نبشته‌های گنجنامه

سنگ‌نبشته‌های گنجنامه، از زمان‌های گذشته نام‌های مختلفی نظیر نبشت خدایان، دادمهان یا دادبهان، تنبابر، کتیبه‌های الوند، جنگ‌نامه و گنجنامه، که دو نام جنگ‌نامه و گنجنامه در قرن‌های اخیر بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفته، داشته است. این سنگ‌نبشته‌ها روی یکی از صخره‌های کوه الوند در فاصله ۵ کیلومتری جنوب غرب همدان و در انتهای دره عباس‌آباد حک شده و شامل نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشاه هخامنشی است.

هر یک از سنگ‌نبشته‌ها در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، بابلی و عیلامی قدیم حک شده‌اند. در سمت چپ هر دو کتیبه متن پارسی باستان نوشته شده که دارای عرض ۱۱۵ سانتی‌متر است. در وسط هر دو کتیبه متن بابلی نوشته شده و در ستون سوم متن عیلامی جای گرفته است.

تله‌کابین گنجنامه

برای رهسپار شدن به ارتفاعات کوهستانی قله‌ای که به «عروس کوه‌های ایران» معروف بوده و بهره‌مندی از زیبایی‌های پنهان در دل رشته‌کوه الوند نظیر طبیعت دل‌انگیز و مصفا، کوه‌ها و صخره‌های مرتفع و آبشار زیبای گنجنامه، می‌توان از تله‌کابین گنجنامه استفاده کرد.

طول خط رفت و برگشت تله‌کابین ۳۴۰۰ متر و ارتفاع حداقل و حداکثر از سطح دریا به‌ترتیب ۱۹۰۰ و ۲۸۰۰ متر است. این تله‌کابین به‌وسیله مهندسان آلمان ساخته شده و در سال ۱۳۸۷ عملیات ساخت آن به اتمام رسیده است. دشت میشان نقطه آغاز و پایان تله‌کابین است. ۱۵ دقیقه زمان برای رفت و برگشت تله‌کابین مورد نیاز است که با توجه به سرعت باد تغییر می‌یابد.

این تله‌کابین ۳۵ کابینه بوده که با توجه به شرایط آب و هوا و تعداد مسافر تغییر پیدا می‌کند. شش کابین وی‌آی‌پی برای این تله‌کابین در نظر گرفته شده که صندلی‌های چرمی و امکانات پذیرایی از تجهیزات آن است.

معرفی غار علیصدر همدان

غار علیصدر یکی از شگفتی‌ها و زیبایی‌های آفرینش است و از جاهای دیدنی همدان محسوب می‌شود. این غار تنها غار تالابی ایران و از معدود غارهای آبی قابل قایقرانی جهان است که طولانی‌ترین مسیر قایقرانی را دارد. علیصدر همچنین یکی از بزر‌گ‌ترین غارهای آبی جهان نیز به شمار می‌رود و قدمت آن به دوران دوم زمین‌شناسی یا ژوارسیک (۱۹۰-۱۳۶ میلیون سال قبل) بر‌می‌گردد.

وقتی به دیدن غار چندین میلیون ساله علیصدر می‌روید، در واقع سفری هیجان‌انگیز را به اعماق دنیایی ناشناخته و اسرار آمیز شروع کرده‌اید. دنیایی که هرچه در آن پیش می‌روید، بیشتر متعجب و حیرت‌زده خواهید شد. در این سفر ابتدا از دالان‌های پرپیچ‌و‌خمی عبور می‌کنید و سپس ادامه مسیر را با قایق‌های پدالی در دالان‌های زیبا و دهلیزهای متعدد و چشم‌نواز ادامه می‌دهید. از مجموعه رشته آب‌ها در درون غار علیصدر، دریاچه‌هایی به وجود آمده‌اند که طی کردن آن‌ها تنها با قایق میسر است. بازدید شما به دو صورت نیمه مسیر و تمام مسیر به مسافت‌های ۱۲۵۰ و ۴,۰۰۰ متر است.

در تمام مسیر، قندیل‌ها (استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها)، سنگ‌ها و مجسمه‌هایی به‌شکل‌های عجیب و غریب یا شبیه حیوانات می‌بینید. پنجه عقاب، مجسمه آزادی، شیر دو سر، کبوتر، قایق وارونه، خوشه انگور، گل‌کلم و سنگی شبیه اسم مبارک الله از جمله این اشکال هستند. این مجسمه‌های سنگی و طبیعی به‌دلیل فرسایش سنگ‌های آهکی در طول میلیون‌ها سال به وجود آمده‌اند و همچون اثری هنری جلوه‌گری می‌کنند. همچنین غار علیصدر، تالارهای متعددی دارد که از ویژگی‌های آن نیز محسوب می‌شود. تالار آزادی با طول ۱۰۰ متر، عرض ۶۰ متر و ارتفاع ۴۰ متر، مشهور‌ترین این تالارها است.

نام‌گذاری غار علیصدر

غار علیصدر در گذشته «علی سرد» و «علی سد» نامیده میشد. چون اهالی روستای علیصدر از این غار به‌عنوان مخزن و سد استفاده می‌کرده‌اند. حتی در بنچاق‌ها و اسناد روستا نیز نام ده «علی سد» و در شناسنامه‌های اهالی «علی سرد» نوشته شده است. تا اینکه در سال ۱۳۵۰ جاده‌ای برای روستا احداث شد و پیمانکار مجری در تابلوی راهنمای پروژه نام جاده را «علی صدر» نوشت و از آن زمان به بعد، این نام برای این روستا و غار رایج شد.

تاریخچه غار علیصدر

پیش از آن که غار علیصدر برای همه شناخته شود و پای غارنوردان و گردشگران به این زیبای خفته باز شود، مردمان محلی این غار را می‌شناختند. اهالی روستای علیصدر و روستاهای اطراف، هنگام هجوم اشرار و قوای دشمن در جنگ‌های داخلی و خارجی به آن پناه‌ می‌بردند. آن‌ها همچنین با هدایت مازاد آب نهر سراب به غار علیصدر، از آن به‌عنوان مخزن و سدی برای ذخیره آب در فصل گرما استفاده می‌کردند. همین باعث شده بود تا سطح آب در قسمت شرقی غار تا ارتفاع ۲٫۲۰ متر و تا نزدیکی دهانه ورودی غار بالا بیاید و امکان دسترسی به غار را تا سال‌ها غیرممکن کند؛ تا اینکه با وقوع زلزله فارسینج در آذرماه ۱۳۳۶ و ایجاد شکاف در کف غار سراب، آب نهر سراب به‌یک‌باره قطع شد و طی ۶ سال، یعنی حدود سال ۱۳۴۲ سطح آب غار به ارتفاع طبیعی خود رسید.

در این سال یک گروه ۱۴ نفره از غارنوردان این غار را بررسی و کنکاش کردند و با وسایل ابتدایی مثل فانوس و تیوپ لاستیکی مسافتی از غار را طی کردند. در سال ۱۳۴۶ با پخش خبر کشف غار علیصدر توسط تعدادی از کوهنوردان کلوپ سینای همدان در روزنامه اطلاعات و در سطح رسانه‌های ملی، سیل محققان، کوهنوردان و علاقه‌مندان به آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد. در سال ۱۳۵۳ فردی به نام عبدالله حاجیلو، ریاست هیئت کوهنوردی همدان، به صورت شخصی و با کمک مردم محلی و هیئت کوهنوردی، دهانه غار را به عرض پنج متر و ارتفاع سه متر باز کرد.

شگفتی‌های غار علیصدر

• غار علیصدر غاری زنده و تحکیم یافته است و در طی چند میلیون سال هیچ نوع ریزشی را تجربه نکرده است.
  یکی از ویژگی‌های غار علیصدر که باعث تفاوت آن از سایر غارهای آبی جهان می‌شود، سهولت استفاده از کانال‌های آبی درون آن است که به سبب وسعت غار به ‌راحتی می‌توان با قایق‌های معمولی از درون آن‌ها عبور کرد.
  این غار شگفت‌انگیز به‌دلیل نداشتن نور طبیعی، فاقد حیات جانوری بوده و عمق آن در مناطق مختلف از نیم‌متر تا ۱۴ متر متغیر است و همچنین، ارتفاع غار در برخی از تالارها به بیش از ۱۶ متر نیز می‌رسد. بیشترین ارتفاع از عمق آب تا سقف ۵۴ متر است و تنگی نفس در آن احساس نمی‌شود.
  غار علی صدر به‌دلیل برخورداری از دریچه‌های متعدد سلولی، نفس می‌کشد و نه‌تنها با وجود هزاران بازدیدکننده در طول روز از هوایی مطبوع برخوردار است، بلکه هیچ گاز سمی نیز در این غار وجود ندارد.
• از دیگر شگفتی‌های غار علیصدر، دمای داخل غار است که بین ۱۲ تا ۱۴ درجه سانتی‌گراد و در طول سال ثابت است؛ بنابراین در تمام فصول سال برای گردشگران مناسب است. در تابستان با ورود به درون غار آرامش مطبوعی را احساس می‌کنید و در فصل زمستان با وجود سردی هوای منطقه، احساس سرما نخواهید کرد.
  آب دریاچه‌های غار علی صدر به‌قدری زلال است که تا عمق ۱۰ متری با نور معمولی و چشم غیرمسلح به‌خوبی قابل دیدن است.
  دریاچه زیرزمینی غار علیصدر دارای آبی زلال، بی‌رنگ و بی‌بو است؛ به‌گونه‌ای که در نور کم یک چراغ قوه دستی می‌توان عمق چند متری آب و کف غار را که پر از سنگ‌های زیبا و مرمرین است تماشا کرد و همچنین سقف، دیوارها و کف دریاچه نیز پوشیده از سنگ‌های بسیار زیبای بلورین است.
  هوای غار علیصدر بسیار پاک و عاری از هرگونه گرد و غبار و آلودگی میکروبی است. همچنین هوای داخل غار سبک است و حالت سکون مطلق دارد؛ به‌طوری که چنانچه شمعی در آن جا روشن شود، هیچ‌گونه حرکتی در شعله شمع دیده نمی‌شود.

غار علیصدر کجاست؟

غار علیصدر در دل کوه‌های زاگرس و در ارتفاعات «ساری‌قیه» جای گرفته است. این غار در ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان در بخش گل‌تپه و در روستای علیصدر قرار دارد.